Investeringen

Openbare ruimte

Vergroening stedelijk gebied
Doel
Het krediet komt voort uit de verkoop van het Heumensoord:  door uw Raad is destijds besloten het krediet te besteden aan vergroening van stedelijke wijken.

Voortgang
Het project is gereed en afgesloten.

Groenstructuur Oostzijde Mauritssingel
Doel
Vernieuwing van de groenstructuur aan de Mauritssingel.

Voortgang
 Het ‘Groenplan Prins Mauritssingel’ is in november 2022 aanbesteed, waarna in 2023 gestart is met de uitvoering van de eerste fase van dit plan. De eerste fase betrof  het omvormen van parkeerplaatsen in vakken met bomen en planten en het aanpassen en waar mogelijk verwijderen van verharding, om meer ruimte te maken voor het toekomstige groen. In het najaar van 2023 zou een deel van de bestaande bomen (32 stuks) langs de  Prins Mauritsingel in verband met verkeersveiligheid vervangen worden door nieuwe bomen (tweede fase Groenplan). Er werden tegen deze vergunning meerdere bezwaren ingediend. De bezwaren werden in oktober 2023 afgewezen en in november 2023 werd duidelijk dat bewoners geen beroep aantekenden. In samenspraak met de wijkraad vindt  het kappen van deze 32 bomen nu wel in twee fasen plaats (22 stuks: 1^e kwartaal 2024, 16 stuks in 2026). Door stagnatie van het plan (bezwaren) en de overeengekomen fasering in de uitvoering leidt dit tot extra kosten waarvoor nog dekking moet worden gevonden.  

Groot Onderhoud park Brakkenstein
Doel
In park Brakkenstein vallen steeds meer oude en monumentale bomen uit. Daarnaast dient hinderlijke groei van monumentale bomen met het oog op de veiligheid te worden ingeperkt. Daarom willen we de komende jaren ervoor zorgen dat dit historisch rijksmonument toekomstbestendig wordt gemaakt. 

Voortgang
Nadat eind 2022 de vergunningaanvragen voor de renovatie van het park en het rooien van 203 bomen waren ingediend, is er een groot aantal bezwaren, met name tegen het rooien van de bomen, ingediend. Dit heeft er toe geleid dat het project een jaar vertraging heeft opgelopen. In samenspraak met belanghebbenden en omwonenden is het plan aangepast. Belangrijkste aanpassing is dat er 150 bomen uit de huidige rooivergunning zijn gehaald en dat deze bomen voorlopig blijven staan, maar gefaseerd over een periode van meerdere jaren gerooid zullen worden. Inmiddels liggen de definitieve besluiten ter inzage en we verwachten dat we binnenkort kunnen aanbesteden. Het ontwerp voor het gebied rondom de villa wordt nu verder uitgewerkt.

LED verlichting binnenstad
Doel
De lichtarmaturen in het centrum moeten vervangen worden. We stappen over op LED-verlichting. We kiezen ervoor alle lampen in één keer te vervangen. Dit levert optisch een fraaier beeld in het centrum en voordelen in beheer en onderhoud.

Voortgang
Het project om de hangverlichting te vervangen door LED-verlichting heeft enige vertraging opgelopen. Oorspronkelijk gepland voor eind 2023, wordt de voltooiing nu verwacht in de eerste helft van 2024. De vertraging is voornamelijk te wijten aan een uitgebreid onderzoek naar de draagkracht en verankering van de bestaande kabels waaraan de nieuwe LED-hangverlichting zal worden bevestigd.

Maatregelen luchtkwaliteit
Doel
We zetten in op de uitvoering van het maatregelenprogramma luchtkwaliteit. We voeren een milieuzone voor brom- en snorfietsen in en drie zones zero-emissie stadslogistiek.

Uw raad heeft op 21 december 2022 besloten om per 1 januari 2028 een zero-emissiezone voor brom- en snorfietsen in  de bebouwde kom van Nijmegen en Lent in te voeren. Dat vraagt om een investering van € 560.000.

Voortgang
De voorbereidingen voor de invoering van  zero-emissie zones stadslogistiek en de milieuzones voor brom- en snorfietsen loopt volgens planning. De invoering staat gepland voor aanvang 2025. In 2023 zijn kosten gemaakt voor de voorbereiding van de aanbesteding. Circa 80% van het investeringsbudget is gemoeid met hardware voor de bewaking van de zones (o.a. camera’s) en deze uitgave zal in 2024 zijn. Voor de aanleg van camerasystemen ontvangen we provinciale subsidie. Bij de jaarrekening hevelen we het restant van deze subsidie (€200.000) door naar 2024, samen met het restant op het krediet.

Aanplant bomen
Doel

We zetten in op het uitvoeren van de maatregelen uit de Uitvoeringsagenda behorende bij het Bomenplan 2021. We planten daarvoor 1.000 nieuwe bomen per jaar en verbeteren de groeiplaatsen van bijzondere bomen. Het doel is het areaal bomen met 1% uit te breiden.

In 2021 is het Bomenplan gereed gekomen en in 2022 is voor het eerst budget beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van de diverse maatregelen. In het coalitieakkoord is de ambitie opgenomen om jaarlijks 1000 nieuwe bomen te planten, met name in stenige gebieden en bij voorkeur van enige omvang. Dit zijn 675 bomen in de bestaande stad en 325 bomen in de ontwikkelgebieden zoals de Waalsprong. Meer bomen in de stad zorgen voor meer schaduw en minder hitte. Water kan beter worden opgenomen en het draagt bij aan de biodiversiteit. Hiervoor is een krediet toegekend van 2 miljoen euro per jaar in de periode tot en met 2026. Daarnaast vraagt uw raad ons om aan grondverbetering te doen en er zo voor te zorgen dat de bomen langer meegaan en ouder worden. We hebben echter te maken met forse kostenstijgingen. Door de prijsstijgingen in zowel de groene sector als in de bouw-civiele sector, zijn de kosten voor de aankoop en aanplant van bomen bovennormaal gestegen. Met name bij de inrichting van de groeiplaatsen waarbij graafwerkzaamheden, grondverzet en specialistische maatregelen/materialen noodzakelijk zijn, zijn de kosten boven verwachting gestegen. De verwachting is dat de marktprijzen nog verder zullen stijgen. Daarom is het budget voor 2024 met 0.5 miljoen euro verhoogd.

We hebben de aanplant komende jaren gefaseerd verdeeld over de stadsdelen om het werkbaar te houden voor de aannemers. We werken daarbij nog eens los met bewonersinitiatieven (voor zover die niet op de fasering kunnen wachten) en een aantal thema’s: cultuurhistorie (herstel aanplant parken), bedrijventerreinen (vergroening bedrijventerreinen), stadsbossen (herstel en aanvullen stadsbosjes en tiny forests)

Voortgang
In 2022 is een eerste start gemaakt met de aanplant van nieuwe bomen. Het beschikbaar gesteld budget is toen niet helemaal besteed.  Het doel was in 2023 het restant van 2022 en de benodigde 675 bomen in de bestaande stad voor het jaar 2023 aangeplant te hebben. Alle bomen zijn in het plantseizoen 2023 aangeplant. Het restantkrediet wordt overgeheveld naar 2024.

Speelvoorzieningen stedelijke speeltuinen
Doel
Wij hebben een tweetal zeer goed bezochte stedelijke speeltuinen: Leemkuil en Brakkefort. Om ervoor te zorgen dat deze speeltuinen hun aantrekkelijkheid behouden, moet het aanbod van speelvoorzieningen voortdurend uitdagend en gemoderniseerd worden. Hierbij denken we aan een klimtoestel, trampoline, uitbreiding scooterbaan. Hiervoor is € 75.000 nodig.

Voortgang
Met de plaatsing van een familieschommel en een graafmachine op ’t Brakkefort en een boomhut op de Leemkuil is deze investering gereed. Het krediet kan afgesloten worden en het restant kan vrijvallen.

Beweegvriendelijke omgeving
Doel
Om het bewegen, ontmoeten, spelen en sporten te stimuleren, richten we gefaseerd per wijk groene, sociale knooppunten in. In Nijmegen Noord realiseren we (naar aanleiding van een onderzoek) een sport-/ontmoetingsruimte voor jongeren/jeugd en een urban fittrack. In overleg met de skatedoelgroep worden een aantal bestaande skateplekken opgeknapt.

In de Stadsbegroting 2024 zijn de volgende aanpassingen gedaan:

1. de geraamde investering voor 2024 is vrij komen te vallen;
2. speeltoestellen en ondergronden die onveilig zijn, zullen weggehaald  moeten worden;
3. we willen investeren in de transitie van het speellandschap conform omgevingsvisie met een gemiddelde investering van € 200.000 per wijk (groene sociale knooppunten, buurtspeelplekken en groene ontmoetingsplekken,  inclusief bijbehorende Joint-the-pipes). Het speellandschap zal daardoor na realisatie beter aansluiten bij huidige behoeften/maatstaven en tevens betaalbaar blijven. De omgevingsvisie is gemaakt met en door de stad. Groen, gezond en in beweging én ontmoeten met de daarbij behorende voorzieningen zijn belangrijk voor alle inwoners van onze stad.

Voortgang
In 2023 is de vijfde KWIEK beweegroute in Meijhorst gerealiseerd. Ook is er een derde pumptrack ( is een aaneengesloten circuit met bulten en kombochten die elkaar ritmisch opvolgen, bedoeld voor skaters, steppers en mountainbikers) gerealiseerd op de locatie onder de Brug ‘De Oversteek’ nabij het NYMA-terrein. Vlak voor de zomer is een nieuw basketbalveld in de wijk Zwanenveld geopend waar ook 3x3-basketbal gespeeld kan worden. Het vervangen van de ondergrond van het Cruijff Court in de Zellersacker is in voorbereiding. Tot slot is er, na initiatief van en in overleg met bewoners, een  calisthenicstoestel  van formaat in het Limospark gekomen.  
Op 21 november 2023 is het uitvoeringskader BOSS ( bewegen, ontmoeten, spelen en sporten) vastgesteld en ter informatie aan de raad verzonden.

Klimaatadaptatietoolbox en aanpassing Openb.ruimte
Doel
In 2022 is de gemeenteraad toegezegd dat een toelichting volgt over de wijze waarop de gepresenteerde stresstesten voor wateroverlast en hitte verder vertaald worden in een klimaatadaptatiestrategie. Op 31 oktober 2023 is deze Klimaatadaptatiestrategie 'Samen voorbereid op het weer van de toekomst' door ons college vastgesteld. De klimaatadaptatiestrategie is op 6 december met uw gemeenteraad besproken. De strategie is opgesteld aan de hand van de landelijke maatlat klimaatadaptief bouwen, de in 2022 uitgevoerde stresstesten, gesprekken met een groot aantal stakeholders en een stadspeiling onder onze inwoners. In de strategie staan de doelstellingen geformuleerd voor wateroverlast, droogte, hitte en de gevolgbeperkingen van overstromingen en de maatregelen om deze doelstellingen te bereiken. We hebben 10 prioritaire gebieden aangewezen voor wateroverlast en hitte in de meer versteende wijken. Deze willen we vóór 2035 hebben aangepakt. Dit doen we door zoveel mogelijk werk met werk te maken (meeliften met grootstedelijke gebiedsontwikkeling, vervangingsgolf en reconstructies in de openbare ruimte).

Op sommige plekken is de urgentie echter zo hoog dat we niet kunnen wachten op een meekoppelkans. Hier is een extra inspanning nodig. Daarom zijn extra investeringen in de Openbare Ruimte geprogrammeerd. In 2023 zijn gestart: € 300.000 bijdrage aan het Bomenplan, € 300.000 aan de Vernieuwingsgolf, € 200.000 aan het Stationsgebied (Vijfknoop), € 150.000 aan bewonersinitiatieven (Castellaplein en Dorpsplein Lent) en € 150.000 aan groene sociale knooppunten (Ducaatplein).

 In de Stadsbegroting 2024 is besloten dat 0,9 miljoen euro kan worden afgeraamd.

Voortgang
De opdrachten voor Bomenplan, Vernieuwingsgolf, Stationsgebied (Vijfknoop), bewonersinitiatieven (Castellaplein en Dorpsplein Lent) en groene sociale knooppunten (Ducaatplein) zijn in 2023 gegund. Door weersomstandigheden (een extreem nat najaar) zijn de voorgenomen fysieke ingrepen verplaatst naar het eerste kwartaal van 2024. Het restant uit 2023 hevelen we hiertoe over naar 2024.

Investering ten behoeve aardgasvrij maken
Doel
De komende jaren zijn er forse investeringen nodig voor de warmtevoorziening. Wij vinden het belangrijk om mede investeerder te zijn om op die manier het publieke belang te waarborgen. Deze investeringen verdienen zich in principe voor het overgrote deel terug. Voor het onrendabele deel vragen we het rijk om bij te springen. Op dit moment schatten we in dat wij de komende 8 jaar 30 miljoen euro gaan investeren. Er zal wel sprake zijn van enige aanloopverliezen. Bij elke investering zal een voorstel aan de raad worden gedaan waarin de financiële gevolgen opgenomen zijn.

Voortgang
Voor de jaren 2023 tot en met 2026 zijn meerjarig incidentele budgetten beschikbaar gesteld voor investeringen, onderzoeken en aanloopkosten voor een totaalbedrag van 15,0 miljoen euro. Dit bedrag is in eerste instantie binnen de exploitatie van het programma openbare ruimte terecht gekomen. Zie hiervoor de financiële toelichting binnen het programma openbare ruimte.  

Woonomgevingsverbeteringen
Doel
Betreft jaarlijks bulkkrediet van € 375.000 voor verbeteringen in de woonomgeving.

Voortgang
Het krediet Woonomgevingsverbetering heeft twee uitgavenposten. Ten eerste is dat krediet voor boomgaarden en stadsbossen (€ 50.000,- ). De stichting Co-Bomen heeft budget gekregen voor onder meer Expeditie Tuinfruit. De Waldboeren krijgen hieruit jaarlijks een bijdrage en er is budget gegaan naar een onderzoek naar reststromen voor de landbouw. Het grootste deel van dit deelkrediet is besteed aan de realisatie van de voedselverspillingshub bij het Huis van Compassie en Plan-A.
Het tweede en grotere kredietdeel is besteed aan Operatie Steenbreek projecten. Het tweejarig project 'Wij koelen de wijken' is nu bijna afgerond. Lentekracht en Bindkracht10 hebben voor ons bottom-up ideeën opgehaald voor groene projecten in Waterkwartier en Wolfskuil. Dat was een moeizaam maar ook leerzaam traject. De meeste projecten zijn (bijna) uitgevoerd  en dan zal ook de verantwoording worden afgelegd aan de provincie voor hun hittestresssubsidie voor dit project.  Het project Distelpark is sterk vertraagd door personeelsproblemen en zal pas in de lente 2024 worden opgeleverd. Het project Spoorbuurt is doorgeschoven naar 2025. Tenslotte zijn er nog diverse kleinere projecten betaald met dit krediet, zoals de buurttuin bij het opgeknapte pand aan de Prins Hendrikstraat. Het krediet is dus niet totaal besteed, vooral doordat uitvoeringsprojecten intern behoorlijk vertragen. In dat kader stellen we voor het niet bestede deel van de provinciale subsidie, een bedrag van € 127.000 aan baten en lasten, door te schuiven naar 2024.

Vervanging speelvoorzieningen
Doel
De speelvoorzieningen dragen bij aan de kwaliteit van de leefomgeving. Ze vormen tevens een stimulans voor  ontmoeten, bewegen en gezondheid voor de buurt als geheel (0-80 jaar).

Voortgang
Vooruitlopend op en in lijn  met het op 21 november 2023 vastgestelde uitvoeringskader 'Bewegen, Ontmoeten, Spelen en Sporten' hebben we het afgelopen jaar op locaties door heel Nijmegen speeltoestellen verwijderd, vervangen en speelplekken opnieuw ingericht (o.a. Spinthuisplaats, Vinkengas, Truus Mastpark, De Klif, Zwanenveld)
De omvorming van het speellandschap conform Omgevingsvisie met onder andere groene sociale knooppunten, buurtspeelplekken en groene ontmoetingsplekjes (wijkaanpak) in Hegdambroek is afgerond en in Brakkestein  nagenoeg. Bij uitvoering van de vernieuwingsopgave openbare ruimte wordt de wijkaanpak Brakkenstein volledig afgerond.

Een aantal projecten is in 2023 niet doorgegaan en staat nu geprogrammeerd voor 2024. Daarom stellen we voor het restant van € 225.000 van dit bulkkrediet door te schuiven naar 2024.

GRP-investeringen

Groot- en vervangingsonderhoud
Doel
Dit zijn de vervangingsinvesteringen in het bestaande rioolstelsel. De (kapitaal)lasten van deze investeringen worden gedekt door de rioolheffing. De investeringen hebben het karakter van een doorlopend project.

Voortgang
Er zijn weinig grootscheepse rioolvervangingen uitgevoerd. Met name in de Jersusalembuurt zijn de meeste meters rioolvervanging uitgevoerd. In 2023 is circa 1 km riolering vervangen. Ten behoeve van het afkoppelen van regenwater zijn bij de vervangingsprojecten ook nieuwe infiltratieriolen (IT-riool) aangelegd. In 2023 is circa 300 m aangelegd. Daarnaast hebben we ook ruim 80 m gerenoveerd door ze een nieuwe binnenkant te geven. Deze methode wordt ‘relinen’ genoemd, waardoor riolen niet opengebroken hoeven te worden. De middelen die in 2023 niet zijn gebruikt, worden ingezet voor de komende vernieuwingsopgave in de verschillende buurten en losse rioolvervangingsprojecten, waarbij ook meer wordt gekeken naar klimaatadaptieve maatregelen. De middelen worden binnen het gesloten systeem gereserveerd voor latere jaren.  

Naast vervanging van riolering hebben we gemaal Westkanaaldijk en gemaal Heumensoord vervangen. Daarnaast hebben we op 5 andere locaties ook de pompen van de gemalen vervangen of gereviseerd. Bergbezinkbassin Jonkerbos is gerenoveerd en geoptimaliseerd, waarbij ook de pompen zijn vervangen. Bij gemaal Lindenholt is de persleiding van en naar het gemaal aangepast en verbeterd. Daarnaast is er een aantal renovaties in voorbereiding genomen, zoals hoofdgemaal Lent, gemaal Raadhuisstraat, een van de gemalen in Staddijk en gemaal Oostkanaaldijk.

Ook de nodige kleinere objecten, zoals huisaansluitingen, kolken en inspectieputten, zijn vervangen. En in het  kader van klimaat adaptieve maatregelen zijn er subsidies verstrekt voor het afkoppelen van regenwater en aanleg groene daken.

Het restantkrediet wordt overgeheveld naar 2024.

Rioolinvesteringen Waalsprong
Doel
Dit zijn de uitbreidingsinvesteringen van de riolering in de Waalsprong. De (kapitaal)lasten van deze investeringen worden gedekt door de rioolheffing. De investeringen hebben het karakter van een doorlopend project.

Voortgang
In 2021 is de richtlijn voor afschrijven op rioolinvesteringen aangepast. Als de investeringen kunnen worden bekostigd uit de planexploitatie, schrijven we niet af. Als de planexploitatie een negatief resultaat heeft, dan halen we de rioolinvesteringen uit die exploitatie en schrijven we erop af. In 2023 is hier een bedrag van € 1.094.000  ten laste van dit krediet gebracht. Her restantkrediet zal worden overgeheveld naar 2024.