Wat hebben we dit jaar bereikt

Wat hebben we dit jaar bereikt

Ambitie: We zijn een aantrekkelijke stad om te wonen, met goede werklocaties, openbare ruimtes en voorzieningen.

Doel: We behouden en versterken de ruimtelijke kwaliteit van onze stad, door zorg te dragen voor een goede ruimtelijke ordening.

• We hebben stappen gezet in het bijwerken van de omgevingsvisie

Het college heeft met een startnotitie laten zien op welke punten de omgevingsvisie bijgewerkt wordt. We maken de omgevingsvisie concreter, sluiten aan op landelijke en regionale ontwikkelingen, laten zien hoe we omgaan met beleidsdocumenten en zorgen voor een verbinding met het omgevingsplan. Met een tussenrapportage maakte het college een eerste inhoudelijke analyse en inventarisatie. Hierin is benadrukt dat we concreter moeten worden. Nijmegen wil namelijk veel doen binnen de grenzen van de stad. Onze ambities vragen ruimte. Die ruimte is maar beperkt aanwezig. Het is daarom belangrijk om goed te bepalen hoe we bouwen in deze beperkte ruimte en wat we willen beschermen en behouden. In het participatieplan staat hoe we de stad hierbij betrekken. Dat doen we met stadsgesprekken en het stadspanel. Deze zijn opgepakt en het college heeft dan ook verschillende stadsgesprekken georganiseerd en vragenlijsten afgenomen bij het stadspanel.

• Verkoop gemeentelijke panden

In 2023 zijn we verder gegaan met de aanvullende verkoopopdracht om vastgoed dat geen maatschappelijke invulling (meer) heeft, af te stoten. Dit betreft 2 miljoen euro voor de periode 2023 en 2024. In 2023 is voor € 525.000 netto opbrengst (€ 612.000 bruto opbrengst) door vastgoed verkocht. We verwachten het doel van 2 miljoen euro voor eind 2024 te behalen. In 2023 zijn we ook verder gegaan met het verduurzamen en aardgasvrij maken van de gemeentelijke vastgoedportefeuille, zoals opgenomen in het coalitieakkoord.

Doel: We verbeteren de ruimtelijke kwaliteit van onze stad door nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen te ondersteunen dan wel zelf te initiëren en te (laten) realiseren om zo de ambities uit de Omgevingsvisie te kunnen realiseren.

• Omgevingswet

Het jaar 2023 stond in het teken van de voorbereiding op de invoering van de omgevingswet. De omgevingswet verplicht gemeenten om te werken met één omgevingsplan. Elke gemeente moet voor 1 januari 2032 één integraal omgevingsplan maken, waarin ook de huidige bestemmingsplannen zijn opgenomen. In 2023 heeft de gemeenteraad de inhoudelijke uitgangspunten voor het omgevingsplan vastgesteld. Met het transitieplan ‘Op weg naar één omgevingsplan’ schetst het college het proces hoe we toewerken naar één omgevingsplan en hoe we in de tussentijd ‘de winkel open houden’ voor nieuwe initiatieven. Hiervoor heeft het college een nieuwe werkwijze vastgesteld. Op 1 januari 2024 starten we met een lokaal omgevingsloket voor vragen en een omgevingstafel om snel en volledig te kunnen adviseren over een initiatief.
Ook hebben we belangrijke stappen gezet in de uitvoering en doorontwikkeling van het participatiebeleid. Zo hebben we de handreiking van het participatiebeleid voor het ruimtelijk beleid gerealiseerd, de voorbereidingen voor het hoofdrolspelers overleg getroffen en de aanpassing in anterieure overeenkomsten gemaakt om participatie te borgen. Tot slot zijn verschillende besluiten aangepast voor de komst van de omgevingswet. Het gaat bijvoorbeeld om de legesverordening, verschillende beleidsregels en mandaatbesluiten. Met deze acties zijn we voorbereid op de invoering van de omgevingswet.

Ambitie: We zijn een stad met een gevarieerd woningaanbod dat aansluit bij de vraag van alle nieuwe en bestaande bewoners

Doel: We realiseren onze woningbouwopgave uit de omgevingsvisie en uitvoeringsagenda wonen

• Wij hebben de basis gelegd voor het actualiseren van ons woonbeleid in 2023

We hebben in 2023 voorbereidingen getroffen voor de actualisatie van ons woonbeleid in 2024 met onder andere een regionaal en lokaal woningbehoefteonderzoek. Onze ambities en doelen zijn nog steeds vastgelegd in de omgevingsvisie: we zijn een stad met een gevarieerd woningaanbod dat aansluit bij de vraag van alle nieuwe en bestaande inwoners en we bieden ruimte aan de groei van de werkgelegenheid.
In de regio is de samenwerking met Rijk en Provincie(s) geborgd door gezamenlijke besluiten over de Woondeal en de Verstedelijkingsstrategie. De onderzoekagenda’s van de gebiedsuitwerkingen voor de Verstedelijkingsstrategie Arnhem Nijmegen Foodvalley zijn vastgesteld en we hebben afspraken gemaakt in de Verstedelijkingsafspraken.

• We geven invulling aan onze woonopgave

Voor de grootschalige NOVEX-woningbouwlocaties Stationsgebied en Kanaalzone is de samenwerking met het Rijk vervolgd en is besloten over een rijksbijdrage van 25 miljoen euro uit het gebiedsbudget. Daarnaast zijn eerdere besluiten uit het BO Leefomgeving 2022 over rijksbijdragen van 85 miljoen euro uit het Mobiliteitsfonds (versnellingsafspraken) omgezet in beschikkingen voor Winkelsteeg, Dukenburg en het Stationsgebied. Over de resterende bijdrage uit het Mobiliteitsfonds waarover in het BO MIRT 2022 is besloten (25 miljoen euro mobiliteitspakketten) zal het Rijk in 2024 een beschikking versturen. Doel van deze bijdragen is realisatie van (betaalbare) woningen.

• In 2023 zijn veel woningen toegevoegd. Het CBS cijfer is dat er 1.800 woningen zijn gerealiseerd, waarvan circa 1.500 via nieuwbouw en bijna 300 in de bestaande bouw via splitsing of transformatie. Veel woningen zijn toegevoegd in Waalsprong en Waalfront. In Winkelsteeg is de woningbouw gestart via realisatie van de flexibele woningen bij NDW21.

• We hebben ingezet op de realisatie van structuurbepalend en stedelijke projecten

In 2023 hebben we gewerkt aan de realisatie van structuurbepalende, stedelijke ontwikkelingsprojecten, zoals de Waalsprong, het Waalfront, het Valkhofkwartier en de transformatie van het Stationsgebied en Winkelsteeg. Daarnaast gingen we in 2023 door met de verdere uitvoering van het project Nijmegen Aardgasvrij. De inhoudelijke verantwoording staat bij het programma openbare ruimte.

• Nijmegen-Noord

In de Waalsprong is in 2023 grond voor 698 kavels uitgegeven. In de jaarschijf 2023 van de grondexploitatie Waalsprong 2023 was het aantal kavels geraamd op 500. Het verschil zit met name in de uitgestelde leveringen van eind 2022 en een aantal grote leveringen in Hof van Holland en de Dijkzone. We merken dat het momenteel lastig is om de productie op peil te houden. Belangrijkste reden is dat het gaat om complexe gebiedsontwikkelingen die meer tijd vergen dan verwacht om samen met de externe ontwikkelaars tot een maakbaar, haalbaar en betaalbaar plan te komen. De Waalsprong verandert bovendien van een uitbreidingsopgave naar een inbreidingsopgave. Inspraak c.q. participatie van bestaande bewoners leidt in de regel tot langere doorlooptijden en tot een toename van de plankosten. Maar ook de krapte op de arbeidsmarkt maakt dat er niet altijd voldoende capaciteit is om de plannen conform de eerder aangegeven planning te ontwikkelen, voor te bereiden en/of te bouwen. Daarnaast zorgt de onzekere markt van dit moment ervoor dat de ontwikkelaars voorzichtiger zijn met het aangaan van nieuwe contracten. Verder is er ondanks een recente uitspraak (A15) nog steeds veel onzekerheid over stikstof. Ook andere aspecten kunnen leiden tot het bijstellen van planningen: netcongestie, leveringsproblemen bouwmaterialen, sanering Japanse duizendknoop. In 2023 zijn tot slot diverse plannen verder uitgewerkt, met name in Zuiderveld-Oost, Vossenpels-Noord, Koudenhoek Noord en Hof van Holland.

• Waalfront

In 2023 zijn 320 woningen aan de Havenweg (Dijkkwartier Oost) opgeleverd, waarvan 160 in het segment sociale huur. Daarnaast is de aansluiting van de Laan van Oost-Indië op de Weurtseweg aangelegd. De Laan van Oost-Indië wordt hiermee de doorgaande route naar het stadscentrum en de Weurtseweg wordt (in 2024) heringericht naar fietsstraat. De planvorming voor het Waalkwartier (terrein slachthuis en deel Honig) is vertraagd. De start van de bouw parkeergarage met woningen daarboven wordt doorgeschoven naar 2024. Ontwikkelingsbedrijf Waalfront blijft werken aan een snelle start van de bouw van Waalkwartier. Er is een koop- en realisatieovereenkomst gesloten voor de herontwikkeling van de Honig inclusief een woontoren. De eerste restauratiewerkzaamheden voor het gebouwtje Brebl zijn inmiddels gestart.

• Valkhofkwartier

De vergunningaanvraag voor de renovatie van het Valkhofpark is in 2023 voorbereid en kan begin 2024 worden ingediend. Door de complexiteit (drievoudig beschermd rijksmonument), hebben we enkele maanden vertraging opgelopen. Voor het Kelfkensbos hebben we het schetsontwerp verder uitgewerkt naar een voorlopig ontwerp.

• Winkelsteeg

Op basis van de ontwikkelvisie en gebiedsexploitatie Winkelsteeg hebben we gewerkt aan de voorbereiding van de transformatie van Winkelsteeg. De volgende resultaten zijn bereikt:

1. voortgang in stedenbouwkundige producten en ruimtelijke verkenningen binnen de deelgebieden Kanaalknoop en Stationsomgeving Goffert NTC;
2. vaststelling van de bestemmingsplannen Kanaalknoop Noord en Stationsomgeving Goffert NTC door de raad en de ter visie legging van ontwerp bestemmingsplan Kanaalknoop Zuid en het ontwerp bestemminsplan Wijchenseweg 4;
3. het aanbesteden van de bouwteamovereenkomst voor de hoofdinfrastructuur Winkelsteeg met de intentie om een ontwerp & uitvoeringsovereenkomst te sluiten in Q2 2024;
4. het voorbereiden van de twee tenders binnen deelgebieden Kanaalknoop en Stationsomgeving Goffert NTC. De tenders worden in Q1 2024 gepubliceerd;
5. het overeenkomen en ondertekenen van anterieure overeenkomst Lincoln-gronden Nieuwe Dukenburgseweg Winkelsteeg (binnen deelgebied Kanaalknoop Noord) met Ontwikkelcombinatie Winkelsteeg Nijmegen BV;
6. voortgang in de uitwerking de ‘deelgebiedoverstijgende thema’s’ waarin de thema’s mobiliteit, groen, klimaatadaptatie, water, duurzaamheid en energie samenkomen.

• Verder heeft de sleuteloverdracht plaatsgevonden aan de bewoners van tijdelijke woningen NDW21. Van de 500 woningen zijn nu 196 woningen bewoond. De overige woningen worden begin 2024 overgedragen aan de bewoners. Ook wordt dan het gebied woonrijp gemaakt. Tot slot zijn ook de eerste uitvoeringswerkzaamheden zichtbaar in het gebied. Voorbereidende werkzaamheden zoals het verleggen van kabels en leidingen zijn in uitvoering.

• Noviotech Campus

In april 2023 heeft het college een nieuw actieplan health en hightech vastgesteld. Dit actieplan is een leidraad voor de gemeentelijke investeringen in het innovatieve ecosysteem rondom de clusters health en hightech in onze stad. Dit jaar hebben we, samen met andere lokale en regionale partners, een bijdrage geleverd aan de netwerkorganisatie Briskr. Deze bijdrage bestond uit het ondersteunen van (startende) bedrijven en het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid (acquisitie) op het gebied van health & high tech. Daarnaast investeerden we samen met provincie Gelderland in het CITC (Chip Integration and Technology Center). Dit doen we met als doel onderzoek en praktijk op het gebied van integratie en het inpakken van chips dichter bij elkaar te brengen en daarmee innovatie te versnellen. Ook aan de ruimtelijke ontwikkeling is gewerkt, de Noviotech Campus organisatie is hiervoor in de lead. De gemeente Nijmegen werkt actief mee aan de uitwerking van een passend ontwikkelscenario voor de campus waarbij onze ambities in de ontwikkelvisie Winkelsteeg leidend zijn. Tot slot activeerden we de samenwerking tussen de twee campussen in onze stad. Samen met de Radboud Universiteit, het Radboudumc, Noviotech Campus en OostNL maakten we een eerste versie van een actieagenda met als werktitel ‘Campus Nijmegen’.

• Binnenstad

In 2023 is het bestemmingsplan voor Feniks (voormalige V&D) afgerond en het ontwerp-bestemmingsplan van Fier (herontwikkeling Molenpoortpassage) vastgesteld. De bouw aan de woontoren aan Doddendaal is in volle gang. Daarnaast zijn we in gesprek met eigenaren van diverse andere locaties in de binnenstad, waar eigenaren graag tot herontwikkeling over willen gaan. Ook hebben we in 2023 gewerkt aan de gebiedsvisie Koers voor de Binnenstad, die begin 2024 aan uw raad wordt aangeboden.

• Stationsgebied

In het afgelopen jaar is volop gewerkt aan de verschillende deelgebieden binnen de gebiedsexploitatie Stationsgebied. De projectorganisatie heeft daarbij onder andere de volgende producten opgeleverd:

• Gunning tender PHS Westentree aan marktpartij
• Gunning sanering grond ten behoeve van Westentree
• Onherroepelijk worden bestemmingsplan Westentree en trace besluit PHS
• Sluiten van een overeenkomst met de ontwikkelaar voor de ontwikkeling van de UWV-locatie. Ook is voor deze locatie het bestemmingsplan vastgesteld door de raad
• Start uitvoering herinrichting Vijfknoop
• Verplaatsing tijdelijke fietsenstalling Westzijde
• Start gebiedsvisie Stationsgebied
• Dasboard diverse scenario’s herontwikkeling Vissers/P&R locatie
• Besluitvorming BLVC kader in Stationsgebied
• Uitvoering studie Value Engineering Centrumzijde voor besluitvorming BO MIRT gelden
• Oplevering tweede versie Tussenrapportage Stationsgebied
• Start bouw nieuw Metterswane
• Organisatie bewonersavonden in het kader van omgevingsmanagement
• Gunning placebranding en placemaking Stationsgebied aan marktpartij

-    Netcongestie

Op 18 oktober 2023 maakte  TenneT de resultaten bekend van het congestieonderzoek in Gelderland, Flevoland en Utrecht. In november hebben we uw raad hierover geïnformeerd via de beantwoording van de raadsvragen van GroenLinks over netcongestie. In Gelderland blijkt geen extra stroomcapaciteit beschikbaar voor nieuwe aanvragen voor grootverbruikers vanaf 17 november 2022 en dat zal zo blijven tot 2029. Slimme oplossingen zijn nodig om het bestaande stroomnet zo goed mogelijk te benutten. Hierover is het contact met medeoverheden, netbeheerders en marktpartijen geïntensiveerd.

Daarnaast is de conclusie van het TenneT-onderzoek dat - zonder stevige maatregelen - vanaf 2026 niet alle kleinverbruikambities uitgevoerd kunnen worden door tekorten in het netwerk van TenneT. De woningbouwprogrammering in de periode vóór 2030 komt daarmee in het gedrang. Om zo nodig te kunnen prioriteren, vindt binnen de gemeente en regiobreed een inventarisatie plaats van te verwachten groei van de stroomvraag vanuit nieuwbouwprojecten. Liander verkent daarbij, tot in het voorjaar van 2024, wat de conclusies van het TenneT-onderzoek specifiek voor (regio) Nijmegen betekenen, wat betreft ruimte voor nieuwbouwaansluitingen tot 2030 per onderstation (de schakel met het hoogspanningsnet).

Binnen de gemeente is de voorbereiding gestart van een Masterplan Netcongestie voor de korte termijn, mede op basis van de inzichten van Liander.

• Terughalen van de bouwtaken

Afgelopen jaar is de taakoverdracht voorbereid. Er is een kwartiermaker aangetrokken, een projectstructuur ingericht en veel afstemming met ODRN gezocht. Hierdoor is in beeld wat we in 2024 moeten doen om de taken in 2025 zelf uit te kunnen voeren. Eind 2023 zijn we gestart met een inrichtingsplan. Ook bestaat vanwege de omgevingswet de wens tot betere dienstverlening aan de stad en één wijze van verkennen en begeleiden van initiatieven (vooroverleg). Op 1 januari 2024 starten we daarom met een plek voor vragen en de ingang voor nieuwe initiatieven: het gemeentelijk omgevingsloket. Dit nieuwe organisatieonderdeel is in 2023 vanuit het project Overdracht BRIKS-taken ingericht.

Doel: We hebben voldoende beschikbaar en betaalbaar aanbod van sociale woonruimte

De Hulsen
De bouw van De Hulsen is gestart. Het terrein is aangekocht van Stichting IrisZorg. Vooraf is nog een kleine bodemsanering uitgevoerd. Eind 2023 waren de twee bouwblokken op bouwhoogte. De Hulsen is in een ingewikkelde tijd aanbesteed. De Oekraïne-oorlog deed de bouwprijzen excessief stijgen. Daarom is een aanvullend budget beschikbaar gesteld voor indexatie van de bouwkosten. We verwachten dat de nieuwbouw begin 2025 wordt opgeleverd. De nieuwbouw wordt gehuurd door Stichting IrisZorg. De gemeente Nijmegen is eigenaar geworden van de grond en is eigenaar van het nieuwe gebouw.

Doel: We hebben voldoende goede woningen voor studenten en starters, we zorgen ervoor dat de leefbaarheid in wijken op orde is

• We hebben voldoende goede woningen voor studenten en starters nodig .

Voor de bouw van 500 tijdelijke woningen voor onder andere studenten en starters aan de Nieuwe Dukenburgseweg 21 (NDW21) is de vergunning aangevraagd in 2022 en is de bouw in 2023 gestart. Er zijn ook woningen opgeleverd. Het beleid voor het verhuren van kamers is in 2023 onveranderd gebleven. Het huidige kamerverhuurbeleid zorgt ervoor dat kamerverhuur mogelijk is maar dat overlast zoveel mogelijk voorkomen wordt. De huidige juridische instrumenten zijn juridisch sterker en beter bestand tegen beroep en bezwaar. In 2023 is besloten om de prijsgrens voor de omzettingsvergunning kamerverhuur per januari 2024 te verhogen. Hiermee zorgen we ervoor dat het beleid actueel blijft en aansluit bij de ontwikkelingen in de woningmarkt. De stichting Huurteams Nijmegen (Huurteams) is ook in 2023 actief geweest. Het doel van de Huurteams is het bijstaan van huurders met een te hoge huurprijs, all-inprijzen, onderhoudsproblemen of hoge servicekosten.

Doel: We hebben een rechtvaardige en evenwichtige verdeling van de vrijkomende schaarse sociale woonruimte

• De huisvestingsverordening is in 2023 op het onderdeel woonruimteverdeling aangepast. Hiermee zijn er in de regio weer actuele regels over rechtvaardige en evenwichtige verdeling van schaarse sociale huurwoningen. De doelgroepenverordening met definities over betaalbare woningen is vastgesteld. Hierdoor kunnen we via bestemmings-/omgevingsplannen sturen op realisatie en instandhouding van sociale en middeldure huurwoningen en sociale koopwoningen.
• De leegstand in woningen en andere panden neemt af. Dit is geanalyseerd en opgenomen in de notitie leegstand. Deze notitie is door het college van B&W vastgesteld en ter informatie naar de raad verzonden.

Het meldpunt in het kader van de Wet goed verhuurdersschap is ingericht via de Stichting Huurteams Nijmegen. Daarnaast heeft deze stichting ook de reguliere werkzaamheden voortgezet. Er is gestart met de verkenning om woningsplitsing en woondelen te vergemakkelijken en om uitwerking te geven aan het woonfonds. Dit loopt door in 2024. De samenwerkingsafspraken met de woningcorporaties en huurdersorganisaties zijn gecontinueerd. In de jaarlijkse monitoringsbrief staan de resultaten over 2023.

Effect van parameters
Hadden we in 2022 nog een fors negatief resultaat op de planexploitaties, in 2023 boekten we hiervoor een voordeel van per saldo 24,6 miljoen euro. Hieruit is af te leiden dat de markt erg fluctueert. We hebben te maken met een grote bandbreedte voor de parameters die we hanteren voor de verwachte grondopbrengsten van koopwoningen. Van belang is hierbij op te merken dat externe factoren zoals netcongestie en geopolitieke ontwikkelingen invloed hebben op de parameters. Bij de volgende begroting en nota grondbeleid komen we hierop terug.